Bà Chúa Kho

Bà Chúa Kho - Ngôi Đền Bà Chúa Kho - Đền Chúa Kho Bắc Ninh

Bà Chúa Kho - Ngôi Đền Bà Chúa Kho - Đền Chúa Kho Bắc Ninh là một di tích lịch sử đã được Nhà nước Việt Nam công nhận. Đền bà Chúa Kho Bắc Ninh là một đền thờ Mẫu nằm tại vùng quê kinh Bắc nổi tiếng văn hiến, lâu đời. Có địa chỉ cụ thể tại đền Cổ Mễ, phường Vũ Ninh thành phố Bắc Ninh. Đền được xây dựng vào thời nhà Lý với mong muốn tưởng nhớ tấm lòng bao dung, cũng như những cống hiến to lớn của Bà cho dân tộc.

Truyền thuyết về đền Bà Chúa Kho Bắc Ninh tương truyền rằng vào thời nhà Lý, tại làng quê thanh bình Quả Cảm có người con gái vừa xinh đẹp, nết na vừa giỏi giang, khéo léo. Người con gái đó không chỉ có nhan sắc tuyệt trần mà còn biết tổ chức sắp xếp các công việc sản xuất, tích trữ lương thực, thực phẩm, giúp dân chống đói, giúp quân chống giặc. Một lần hành quân qua làng Quả Cảm, vua Lý đã đem lòng cảm mến người con gái tài sắc vẹn toàn đó, và đưa bà vào cung làm hoàng hậu.

Tuy chỉ xuất thân trong gia đình nông dân, nghèo khó quanh năm gắn bó với ruộng đồng nhưng Bà lại là người rất thông minh, đa tài đa trí, cầm kỳ thi họa. Có thể nói là tài sắc vẹn toàn, người gặp là sẽ cảm mến. Khi được Vua Lý đưa vào cung làm vợ, bà đã tiến hành nhiều phương thức thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, khai hoang ruộng đất để canh tác. Đặc biệt Bà nhận thấy tại vùng quê nơi bà sinh ra đất đai còn hoang sơ, nên đã xin vua cho về quê để chiêu dân, lập ấp, gia tăng canh tác, nâng cao chất lượng đời sống của người dân nơi đây.

Hình ảnh bên ngoài cổng vào đền thờ bà chúa kho

Bà Chúa Kho vào ngày 12 tháng giêng năm Đinh Tỵ – 1077 nước ta chính thức bị quân Tống kéo quân sang xâm lược. Toàn dân được Lý Thường Kiệt lãnh đạo để kháng chiến chống lại quân Tống hung ác. Và chính tại ngôi làng của Bà – làng Cổ Mễ, núi Kho, Cầu Gạo… đã được chủ quân lựa chọn làm nơi đặt lương thực. Bà đã tự mình cai quản, chỉ đạo, sắp xếp, sản xuất, tiếp tế lương thực cho quân đội tại kho lương ở chiến tuyến quan trọng tại Sông Như Nguyệt. Cũng như đảm bảo lương thực đời sống cho người dân nơi đây. Trong quá trình hoạt động, khi cuộc chiến gần như đã chiến thắng thì bà bị quân giặc giết chết trong một lần đi tiếp tế cho dân.

Vua Lý khi biết tin đã vô cùng thương tiếc, nên đã phong cho bà danh hiệu Phúc Thần để nói lên những công lao to lớn, vĩ đại mà Bà đã dành cho nhân dân, cho dân tộc. Người dân cũng thương nhớ và biết ơn Bà nên đã lập đền thờ tại chính kho lương cũ ở núi Kho và đặt tên cho đền thờ là đền Bà Chúa Kho. Để thể hiện lòng tôn kính, biết ơn mà nhân dân nơi đây dành cho Bà Chúa Kho.

Hình ảnh khuôn viên ngoài đền thờ bà chúa kho

Ngôi Đền Bà Chúa Kho Kiến trúc Cổng Tam môn đền Bà Chúa kho. Trên mái đền là bức đại tự với dòng chữ Hán đắp nổi: “Chúa Kho từ”, có nghĩa là “đền Bà Chúa Kho”. Hai trụ phía trước có câu đối viết bằng chữ Hán, ca ngợi công lao của công chúa Thanh Bình: “Càn long tốn thuỷ lưu thắng cảnh/ Liệt nữ cao sơn hiển linh từ” (có nghĩa là: Phía Tây Bắc có mạch nguồn, phía Đông Nam có dòng nước chảy là nơi cảnh đẹp. Người nữ oanh liệt được tôn thờ ở ngôi đền linh thiêng trên đỉnh ngọn núi cao).

Sau khu vực Tiền tế là Hậu cung 3 gian gồm: Tứ Phủ Công Đồng, Đệ Nhị Cung, Đệ Nhất Cung (Tam tòa Thánh Mẫu) và Cung cấm của Bà Chúa kho. Mâm lễ được dâng lên Ban thờ Lầu Cô, Lầu Cậu thường có oản, quả, hương hoa, gương, lược, những đồ mã mô phỏng đồ chơi mà người ta thường làm cho trẻ nhỏ. Nơi ghi nhận công đức từ các du khách thập phương về lễ Đền.

Hình ảnh bên trong đền thờ bà chúa kho

Bà Chúa Kho - Ngôi Đền Bà Chúa Kho - Đền Chúa Kho Bắc Ninh Tại sân Đền, Chiếu nghỉ, nhà Đền thường bố trí các bia vàng ghi nhận công đức. Bức tranh khảm đá được đặt ở bên phải sân Đền miêu tả về cuộc đời, công đức của Bà Chúa kho - người con gái làng Quả Cảm với nhan sắc tuyệt trần, lại khéo tổ chức sản xuất, tích trữ lương thực, trông nom kho tàng Quốc gia, chiêu dân, lập ấp, giúp người dân khai khẩn đất đai nông nghiệp. Nét đặc sắc trong kiến trúc đền Bà Chúa kho còn được thể hiện ở mái nhà, họa tiết hình rồng, tượng đá rồng phục.

Lễ hội Đền Bà Chúa Kho diễn ra vào ngày 12/1 âm lịch được coi như là hình thức cúng giỗ cho Bà Chúa Kho nên hằng năm cứ đúng ngày đó thì các thủ nhang và Ban quản lý nhà Đền sẽ tiến hành các nghi lễ cúng bái và làm lễ long trọng nhất.

Ban thờ "Cửu trùng thiên" được đặt bên trái ngôi Đền và ở vị trí cao nhất trong khuôn viên Đền. Hai bên Đền thờ được bố chí Nhà sắp lễ, tại đây nhà Đền đã chuẩn bị sẵn mâm khay, bình hoa để phục vụ khách về hành hương. Mâm lễ dâng hương nhang xin lộc được bày biện công phu với những mẫu vàng mã chỉ có ở Đền Bà Chúa kho, ai về cửa Đền cũng đều sắm cho mình những mâm lễ tươm tất dâng lên Bà để xin một năm mới "Cầu tài đắc tài, cầu lộc đắc lộc, cầu bình an đắc bình an".

Mục này được đăng trong cẩm nang và được gắn thẻ với sản phẩm hương nhang sạch từ thảo mộc