Chầu Mười Đồng Mỏ

Chầu Mười Đồng Mỏ - Ngôi Đền Thờ Chầu Mười Đồng Mỏ

Chầu Mười Đồng Mỏ - Ngôi Đền Thờ Chầu Mười Đồng Mỏ là vị thánh chầu thứ mười trong hàng Tứ phủ Thánh chầu, đứng sau Chầu Chín Cửu Tỉnh, cũng giống như Chầu Tám Bát Nàn, Chầu Mười Đồng Mỏ là vị nữ tướng anh linh hiển hách nhất vùng Lạng Sơn. Tên gọi Đồng Mỏ được lấy từ địa danh nơi chầu đã lập được nhiều chiến công hiển hách trong công chiến đấu trấn giữ bảo vệ bờ cõi trước quân xâm lược nhà Minh.

Có nhiều sự tích kể về Chầu Mười Đồng Mỏ khắp vùng Lạng Sơn, tuy nhiên hai sự tích dưới đây thường được phần đông nhân dân trong vùng truyền tụng: Sinh thời Chầu giỏi võ và kiếm cung, khi vua Lê Thái Tổ hiệu triệu toàn dân đánh giặc, chầu đã chiêu binh ra sức giúp triều đình. Sau khi giặc tan triều đình phong công, trấn giữ vùng Mỏ Ba, lúc thanh bình chầu lại giúp dân lập ấp tế trợ cứu bần. Đến mùa thu Chầu mãn hạn về tiên.

Triều đình phong tặng anh hùng liệt nữ, tiếng Chầu anh linh biến hiện khắp Bắc Trung Nam xa gần nô nức trảy hội Mỏ ba. Chầu được Mẫu sắc phong Khâm Sai tứ phủ là một trong những vị Chầu tối linh được nhân dân và con nhang đệ tử loan giá phụng thờ.

Hình ảnh ngôi đền chầu mười đồng mỏ ở Lạng Sơn

Chầu Mười Đồng Mỏ Chầu Mười giáng sinh vào thời Vua Lê Trung Hưng, trong một gia đình người Tày có truyền thống đao cung võ nghệ bao đời trên đất Mỏ Ba, Chi Lăng, Lạng Sơn. Lớn lên Chầu lẫm liệt oai phong trở thành vị nữ tướng tài ba, tập hợp dân ở Mỏ Ba, chiêu mộ binh sĩ, rèn gươm đúc giáo phù vua dẹp giặc cứu khổ đất nước, giúp vua Lê đánh đuổi giặc Minh mưu đồ xâm lấn nước ta.

Vua rất tin tưởng, giao cho chầu trấn giữ các châu, nơi cửa ải Chi Lăng. Trong trận chiến cửa ải này, vị nữ nhi anh hùng xông pha chiến trường, một đao một ngựa giao chiến chém đầu Liễu Thăng. Kháng chiến thắng lợi, Chầu Bà được vua sắc phong, giao cai quản vùng Mỏ Ba, trấn giữ ải Chi Lăng. Tại đây, Chầu giúp dân lập xóm ấp làng bản, dạy dân làm ăn, được già trẻ xa gần ai ai cũng mến phục. Đến cuối mùa thu thì chầu về tiên.

Chầu Mười Đồng Mỏ là con gái tù trưởng ở đất Đồng Mỏ. Sinh thời Chầu giỏi võ và kiếm cung, khi vua Lê Thái Tổ hiệu triệu toàn dân đánh giặc, Ngài đã chiêu binh ra sức giúp triều đình. Sau khi giặc tan triều đình phong công. Chầu giúp dân lập ấp tế trợ cứu bần. Đến mùa thu Chầu mãn hạn về tiên. Triều đình phong tặng anh hùng liệt nữ, tiếng Chầu anh linh biến hiện khắp Bắc Trung Nam xa gần nô nức trảy hội Mỏ ba.

Hình ảnh đường vào chầu mười đồng mỏ lạng sơn

Ngôi Đền Thờ Chầu Mười Đồng Mỏ được Ngọc Hoàng sắc phong Khâm sai bốn phủ – một trong những vị Chầu tối linh được nhân dân và con nhang đệ tử phụng sự loan giá. Chầu về ngự áo vàng khăn chữ nhân, ra tay dấu 10 ngón, lưng đeo kiếm cờ múa kiếm múa cờ ngự đồng loan giá phán chỉ thông truyền chứng lễ hoa quả lương thực.

Theo lịch sử ghi lại, thực tế Liễu Thăng bị chém là do quân quan triều đình. Vì vậy, có lẽ Chầu Mười chính là người thổ dân có công giúp quân triều đình chiến đấu thắng lợi và giết được Liễu Thăng. Chầu Mười thường hay về ngự đồng trong các dịp tiệc vui hoặc các cửa đền ở đất Lạng Sơn. Khi ngự đồng, chầu thường mặc áo vàng, một múa kiếm, tay kia múa cờ lệnh (hoặc mồi) là khi chầu xông pha nơi trận mạc.

Đền thờ chính: Đền Chầu Mười được lập ngay sát cửa ải Chi Lăng, nơi bà trấn giữ năm xưa, chính là Đền Chầu Mười Đồng Mỏ hay Đền Mỏ Ba, lập tại xã Mỏ Ba, thị trấn Đồng Mỏ, Lạng Sơn.

“Ai lên Đồng Mỏ Chi Lăng
Nhớ người nữ kiệt cứu dân tiền triều
Nước non gặp vận hiểm nghèo
Chầu Mười Đồng Mỏ sớm chiều xông pha…”

Hình ảnh bên trong điện thờ chầu mười đồng mỏ

Chầu Mười Đồng Mỏ - Ngôi Đền Thờ Chầu Mười Đồng Mỏ khi giá ngự về đồng Chầu Mười thường hay loan giá ngự đồng trong các dịp tiệc vui hoặc tại các cửa đền ở đất Lạng Sơn. Khi ngự đồng, chầu thường mặc áo vàng, đầu đội khăn vàng cuốn chữ nhân, ra tay dấu 10 ngón, lưng đeo cờ lệnh. Sau lễ khai quang dân hương, chầu một tay múa kiếm, tay kia múa cờ lệnh như là khi chầu xông pha nơi trận mạc.

Hàng năm vào ngày 1 tháng 10 âm lịch, du khách xa gần đến dâng hương nhang cầu bình an đổ về Đền Mỏ Ba nhân tháng tiệc chầu Mười Đồng Mỏ. Tuy nhiên để trả lời cho câu trả lời chính tiệc chầu Mười là ngày nào thì còn nhiều ý kiến khác nhau.

Theo huyền tích Chi Lăng, Xương Giang thì ngày tiệc của Chầu là vào 20/9. Còn theo một số tài liệu khác như sử nhà Lê thì ngày tiệc của Chầu là ngày 20/10, có nơi là 10/11.

Mục này được đăng trong cẩm nang và được gắn thẻ với sản phẩm hương nhang sạch từ thảo mộc