Đền Sinh Đền Hóa

Đền Sinh Đền Hóa - Ngôi Đền Mẫu Sinh - Đền Hóa Hải Dương

Đền Sinh Đền Hóa - Ngôi Đền Mẫu Sinh - Đền Hóa Hải Dương Di tích đền tọa lạc trên sườn núi Ngũ Nhạc thôn An Mô xã Lê Lợi thị xã Chí Linh. Đền là một công trình kiến trúc cổ, tựa lưng vào núi Ngũ Nhạc nhìn ra hướng Đông Bắc giữa bạt ngàn cây rừng xen lẫn những đồi vải thiều xum xuê. Đền Sinh thờ nơi sinh, đền Hóa thờ nơi hóa của tướng quân Chu Phúc Uy – thiên thần thời tiền Lý ( 544).

(Đền Mẫu Sinh – Thánh Hóa) ngày nay còn có tên là đền Thánh Phi Bồng, đền Thánh An Mô nay thuộc xã Lê Lợi – thị xã Chí Linh cách chùa Côn Sơn chừng 1 km về phĩa bắc. Đền ở trên sườn núi Ngũ Nhạc, giữa rừng cây bát ngát. Đó đây có những khối đá kỳ dị bên suối nước ngầm chảy rì rầm trong lòng đất hòa cùng tiếng thông reo vi vu.

Trên mặt suối những viên cuội lớn được thời gian và nước suối mài nhẵn chồng xếp lên nhau. Xa xa trên đỉnh núi, thấp thoáng vài miếu cổ trong làn mây trắng nhẹ bay. Cảnh tượng này khiến người ta nghĩ đến những sự tích thần bí. Sách Lĩnh Nam chích quái, Đại Nam nhất thống chí đã ghi:

Hình ảnh đường đến đền sinh đền hóa Hải Dương

Theo thần tích trên một tấm bia khắc vào cuối thời Nguyễn tại đền Sinh, thì Phi Bồng lại là một tướng quân, sống vào thế kỷ thứ 6, người bản trang An Mô, có công chống giặc cứu nước, đươc dựng miếu thờ. Trải qua nhiều thế kỷ, tiểu sử của Phi Bồng tướng quân đã được thần thánh hóa nhiều chi tiết để thêm sự huyền ảo, thiêng liêng phù hợp với tín ngưỡng của người Việt:
Ngày xưa ở trang An Mô, có một người họ Chu, Tên Thức, vợ là Hoàng Thị Ba, hiệu là Diệu La, gia đình phong lưu phú quý. Vợ chồng vốn là người lương thiện, chuyên tâm làm phúc, tận lực hành nhân, lấy nghề nông làm chính. Ông bà tuổi đã cao mà chưa có con nối dõi tông đường, nên hàng ngày vợ chồng làm phúc, cầu sinh, mong có con kế tự.

Một hôm đến chùa Trường Liêu bày lễ nghi cầu phật, cầu tiên rồi ngủ lại chùa. Sáng hôm sau trở về, vừa ra đến cửa chùa thấy một dấu chân. Hoàng Nương dậm lên, dấu chân tự biến. Từ đó Hoàng Nương thấy trong người khoan khoái lạ thường. Chim chóc cũng đến hót mừng vợ chồng đã hợp dấu chân thần. Ngày tròn tháng đủ đến giờ ngọ ngày 05 tháng 5 năm Ngọ, bỗng nhiên trời đất tối sầm, mưa gió dữ dội, hương thơm đầy nhà, thụy khí huy hoàng. Đến giờ Thân, thai nhi chuyển động, một cậu bé ra đời, mặt như mặt trời mùa hạ.

Hình ảnh ngày lễ hội đền sinh đền hóa Hải Dương

Cậu bé cất tiếng khóc, tự nhiên trời đất xoay vần, cây cối chuyển động rồi trời quang, mây tạnh khiến mọi người lấy làm lạ. Sinh được trăm ngày diện mạo cậu bé khôi kỳ tưởng như trong mộng, cha mẹ đặt tên là Hạo, tự Phúc Uy. Ngày tháng trôi qua, cậu bé thường ngồi trong phòng yên lặng nghiền ngẫm văn chương, ban đêm luyện võ, thảo binh thư. Rồi mọi kinh sách đều thông hiểu. Năm 15 tuổi, cha mẹ qua đời, Uy Công phục tang vô cùng hiếu kính. Dân làng cho là thần thánh nên ai cũng nghe theo.

Trải qua trên một ngàn năm lịch sử, biết bao cuộc chiến tranh và biến động xã hội, sự tích và huyền thoại Phi Bồng tướng quân vẫn được bảo tồn trong ký ức nhân dân ta từ thế hệ này sang thế hệ khác. Các di tích cũng được giữ gìn và không ngừng tôn tạo. Đền Sinh thờ Đức Quốc Mẫu Thạch Linh – Hoàng Thị Ba, đền Hóa thờ Hạo Thiên Phi Bồng đại tướng quân – Chu Phúc Uy là nơi ban phúc lộc cho dân lành. Căn cứ lịch sử và thần tích thì đền Sinh – đền Hóa ra đời từ thế kỷ 11. Nhưng di tích hiện còn được tái tạo vào thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20.
Đền Sinh xây dựng theo hình chữ Tam gồm 3 tòa liền nhau, phần hậu cung xây trùm lên khối đá kỳ dị được mô tả trong huyền thoại. Ở đây có tượng Mẫu – tượng bà Hoàng Thị Ba. Tại đền còn nhiều cổ vật và hai tấm bia nói về thần tích và quá trình trùng tu đền. Đền Hóa có hình thức và kiến trúc tương tự đền Sinh nhưng quy mô lớn hơn trên một khu đất tương đối bằng phẳng. Trung từ tái tạo năm Tự Đức Kỷ Mão (1879). Hậu cung có tượng tướng quân Chu Phúc Uy và nhiều đồ tế tự có giá trị.
Trong thời kỳ tiền khởi nghĩa, Đền Sinh – đền Hóa trở thành nơi họp kín của cơ sở cách mạng ( 1943- 1944). Năm 1947, đền Sinh – đền Hóa thành nơi hội họp của các tổ chức cách mạng tại địa phương. Cuối năm 1947, đầu năm 1948, xưởng quân khí của huyện Chí Linh – Nam Sách – Kinh Môn đã chọn đền Hóa làm nơi sản xuất vũ khí. Trong kháng chiến chống Mỹ (1969 – 1972) đền Sinh – đền Hóa là nơi tạm trú để giảng dạy và học tập của cán bộ, sinh viên trường Đại học Lâm nghiệp.
Xét về cảnh quan, kiến trúc, ý nghĩa lịch sử văn hóa và những sự kiện trong thời kỳ cách mạng kháng chiến, Bộ Văn hóa – thông tin đã ra quyết định số 295/ QĐ – BT ngày 12 tháng 12 năm 1994 xếp hạng khu di tích đền Sinh – đền Hóa nhằm bảo tồn một di sản văn hóa, một cảnh đẹp tự nhiên, mở rộng không gian du lịch và nội dung tham quan cho du khách khi đến với mảnh đất Chí Linh.

Hình ảnh trước cổng đền sinh đền hóa Hải Dương

Ở xã An Mô thị xã Chí Linh, địa đầu xã này có một quả núi hình như bình phong. Ở đó có một khối đá rộng bằng hai cái chiếu, ở giữa nứt ra một hố rộng chừng một thước. Khối đá kết nổi này phần nào có dáng vẻ người mẹ trong tư thế sinh nở. Tương truyền ngày trước trẻ chăn trâu tụ hội ở chân núi nghe có tiếng trẻ khóc, đến nơi thấy một em bé ngồi ở chỗ đá nứt, tiếng như chuông đồng.

Trẻ mục đồng lấy tay làm kiệu, lấy nón làm lọng, lấy khăn làm cờ, rước về làng. Trên đường đi, bỗng nhiên trời nổi mưa to gió lớn, em bé ấy bay thảng lên không, nghe có tiếng nói vọng lại: “Ta là thần Phi Bồng hạo Thiên giáng hạ, nay bị lộ hóa về trời”. Người địa phương lấy làm kinh dị lập đền thờ. Chỗ Mẫu Mẹ Thạch Linh sinh ra em bé lập Đền Sinh, chỗ em bé hóa về trời lập đền Hóa.

Hằng năm vào những ngày này, rất đông du khách về dự lễ hội truyền thống đền Sinh, đền Hóa diễn ra từ 6-8.5 âm lịch. Lễ hội tháng năm là lễ hội chính tại đền Sinh, đền Hoá. Từ khắp các mọi miền đất nước khách hành hương về dâng hương với lễ hội đền Sinh, đền Hoá, mang theo những tâm tư, những ước nguyện của mình để về với chốn tâm linh.

Ở lễ hội truyền thống đền Sinh, đền Hóa có hai tục quan trọng nhất là lễ đón bóng Thánh và lễ rước kiệu Thánh. Trong đó, lễ rước kiệu từ đền thánh Hóa về đền mẫu Sinh được hiểu là rước con về trình mẹ, thể hiện đạo hiếu trong tín ngưỡng dân gian.

Mục này được đăng trong cẩm nang và được gắn thẻ với sản phẩm hương nhang sạch từ thảo mộc