Quán Thánh

Quán Thánh - Đền Quán Thánh - Di Tích Ngôi Đền Quán Thánh

Quán Thánh - Đền Quán Thánh - Di Tích Ngôi Đền Quán Thánh tên chữ là Trấn Vũ Quán, có từ đời Lý Thái Tổ (1010 - 1028), thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, là một trong bốn vị thần được lập đền thờ để trấn giữ bốn cửa ngõ thành Thăng Long khi xưa (Thăng Long tứ trấn). Bốn ngôi đền đó là:

1 Đền Bạch Mã - Bạch Mã tối linh từ (trấn giữ phía Đông kinh thành);

2 Đền Voi Phục - Tây trấn từ (trấn giữ phía Tây kinh thành);

3 Đền Kim Liên - Kim Liên từ (trấn giữ phía Nam kinh thành);

4 Đền Quán Thánh - Trấn Vũ quán - (trấn giữ phía Bắc kinh thành)

Đền Quán Thánh nằm bên cạnh Hồ Tây, cùng với chùa Kim Liên và chùa Trấn Quốc tạo nên sự hài hòa trong kiến trúc cảnh quan và trong văn hóa tín ngưỡng đối với cả khu vực phía Tây Bắc của Hà Nội. Đền tọa lạc tại số 190 phố Quán Thánh, phường Quán Thánh, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.

Hình ảnh cổng tam quan ra vào đền quán thánh

Quán Thánh Đền Quán Thánh là nơi thờ bức tượng Huyền Thiên Trấn Vũ cao gần 4m, nặng tới 4 tấn được công nhận là bảo vật quốc gia. Không chỉ có vậy, nơi đây còn chứa đựng nhiều bảo vật lịch sử quý hiếm từ cách đây hơn 3 thế kỷ. Một trong 4 vị thần được lập đền thờ để trấn giữ 4 cửa ngõ thành Thăng Long khi xưa.

Theo những ghi chép được tìm thấy trên các văn bia và tài liệu sử sách, đền Quán Thánh được xây dựng vào đầu thời nhà Lý. Đền được trùng tu và cải tạo nhiều lần vào các năm 1618, 1677, 1768, 1836, 1843, 1893, 1941. Đến thời vua Lê Hy Tông, chúa Trịnh Tạc giao cho con là Trịnh Căn di tạo pho tượng Thánh Trấn Vũ và Trấn Vũ Quán. Lúc bấy giờ, nghệ nhân Vũ Công Chấn là người trực tiếp chỉ đạo đúc pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ bằng đồng hun để thay thế cho pho tượng làm bằng gỗ trước đó.

Hình ảnh bên trong đền quán thánh

Đền Quán Thánh đến năm 1794, dưới thời vua Cảnh Thịnh, Đô đốc Tây Sơn là Lê Văn Ngữ đã cho đúc thêm một chiếc khánh lớn làm bằng đồng để đặt ngay tại chính điện. Trong một lần đi tuần thú Bắc Thành, vua Minh Mạng đã đổi tên đền thành Chân Vũ Quán. Cái tên “Chân Vũ Quán" được tạc lại bằng chữ Hán đặt trên nóc cổng tam quan. Tuy nhiên, bên trong Bái đường vẫn để bức hoành có tên Trấn Vũ Quán.

Vua Thiệu Trị đã ghé thăm đền Quán Thánh và ban tặng tiền để đúc vòng vàng đeo lên pho tượng của Thánh Trấn Vũ vào năm 1842. Ngày nay, Đền Quán Thánh vẫn được biết đến với hai tên gọi khác nhau là Đền Quán Thánh và Trấn Vũ Quán. Chữ “Quán" nằm trong cụm từ “Đạo Quán", là nơi thờ tự của Đạo Giáo. Đầu năm 1962, Đền Quán Thánh cùng với chùa Trấn Quốc vinh dự được công nhận là di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.

Tương truyền đền có từ đời Lý Thái Tổ (1010-1028). Nhưng theo Vũ Tam Lang trong cuốn Kiến trúc cổ Việt Nam, thì đền được khởi dựng năm 1012.

Theo Vũ Tam Lang thì đền được di dời về phía Nam hồ Tây trong đợt mở rộng Hoàng thành Thăng Long năm 1474 của vua Lê Thánh Tông, nhưng diện mạo được tu sửa vào năm 1836-1838 đời vua Minh Mạng. Các bộ phận kiến trúc đền sau khi trùng tu bao gồm tam quan, sân, ba lớp nhà tiền tế, trung tế, hậu cung. Các mảng chạm khắc trên gỗ có giá trị nghệ thuật cao. Bố cục không gian thoáng và hài hòa. Hồ Tây phía trước mặt tiền tạo nên bầu không khí mát mẻ quanh năm.

Hình ảnh trước cửa đền quán thánh

Quán Thánh - Đền Quán Thánh - Di Tích Ngôi Đền Quán Thánh Ngôi chính điện (bái đường) nơi đặt tượng Trấn Vũ có 4 lớp mái (4 hàng hiên). Chính giữa là bức hoành phi đề "Trấn Vũ Quán". Hai tường hồi có khắc các bài thơ ca ngợi ngôi đền và pho tượng Trấn Vũ của các tác giả thời nhà Nguyễn như Nguyễn Thượng Hiền, Vũ Phạm Hàm... Nhà Tiền tế có khám thờ và án thư cùng tượng thờ nghệ nhân đúc tượng Trấn Vũ, Luân Quận Công Vũ Công Chấn.

Pho tượng thần Huyền Thiên Trấn Vũ được đúc bằng đồng đen vào năm Vĩnh Trị thứ 2 (1677), đời Lê Hy Tông. Tượng cao 3,96m, chu vi 8m, nặng 4 tấn tọa trên tảng đá cẩm thạch cao 1,2m. Tượng có khuôn mặt vuông chữ điền nghiêm nghị nhưng bình thản, hiền hậu với đôi mắt nhìn thẳng, râu dài, tóc xoã không đội mũ, mặc áo đạo sĩ ngồi trên bục đá với hai bàn chân để trần. Bàn tay trái của tượng đưa lên ngang ngực bắt ấn thuyết pháp, bàn tay phải úp lên đốc kiếm, kiếm chống trên lưng rùa nằm giữa hai bàn chân, quanh lưỡi kiếm có con rắn quấn từ dưới lên trên. Rùa, rắn và kiếm là biểu trưng của Huyền Thiên Trấn Vũ.

Theo như sự tích được ghi chép ở đền thì Huyền Thiên Trấn Vũ là thần trấn quản phương Bắc đã nhiều lần giúp nước Việt đánh đuổi ngoại xâm. Lần thứ nhất vào đời Hùng Vương thứ 6 đánh giặc từ vùng biển tràn vào, lần thứ hai vào đời Hùng Vương thứ 7 đánh giặc Thạch Linh... Trong bản ghi chép còn có chi tiết Huyền Thiên Trấn Vũ giúp dân thành Thăng Long trừ tà ma và yêu quái, giúp An Dương Vương trừ tinh gà trắng xây thành Cổ Loa, diệt Hồ ly tinh trên sông Hồng đời Lý Thánh Tông...

Pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ là một công trình nghệ thuật độc đáo, đánh dấu kỹ thuật đúc đồng và tài nghệ của các nghệ nhân Việt Nam cách đây 3 thế kỷ.

Mục này được đăng trong cẩm nang và được gắn thẻ với sản phẩm hương nhang sạch từ thảo mộc

Map chỉ dẫn đến đền quán thánh: