Vua Mèo

Vua Mèo - Dinh Thự Vua Mèo - Vương Chính Đức Hà Giang

Vua Mèo - Dinh Thự Vua Mèo - Vương Chính Đức Hà Giang hay Vua H'Mông là một chức vụ thủ lĩnh tinh thần, hoặc "lãnh chúa", của cộng đồng người H'Mông tại các vùng nhất định ở Trung Quốc, Việt Nam và Lào.

Tại Việt Nam chức này có trước Cách mạng tháng 8, với các lãnh chúa như Vương Chính Đức ở Đồng Văn, Hà Giang, Hoàng A Tưởng ở Bắc Hà, Lào Cai. Sau Cách mạng chính quyền mới không chính thức công nhận chức này trong nước. Trước đây Vua H'Mông lãnh đạo cộng đồng theo hướng tự trị, trong đó kinh tế chủ yếu dựa vào việc trồng cây anh túc và chế xuất buôn bán thuốc phiện. Ngày nay vua H'Mông là một từ của huyền thoại, quá khứ của người dân tộc H'Mông.

Hình ảnh từ trên nhà họ vương vua mèo Đồng Văn Hà Giang

Vua Mèo Trước Cách Mạng tháng 8, Vương Chính Đức (1865 - 1947) (RPA: Vaj Tsoov Loom) là vua H'Mông (hay còn gọi là Vua Mèo) với vương quốc của ông ở huyện Đồng Văn. Vương triều có sức mạnh, thao túng toàn bộ khu vực cực Bắc cũng như toàn bộ vùng Đông và Tây Bắc, lúc đó có 7 vạn dân, dân số đa phần trồng cây anh túc. Vương Chí Sình (1886 - 1962), con trai thứ hai của Vương Chính Đức, là người được coi là kế nghiệp vua H'Mông. Trước năm 1945, tuy bị sức ép từ nhiều phía, các bên ép làm thân nhưng Vương Chính Đức muốn xây dựng Đồng Văn thành một vương quốc tự trị của người H'Mông, không theo Pháp cũng không theo Tưởng Giới Thạch. Các phe đối lập cũng không dám lật đổ Vương, bởi chỉ có Vương mới quy phục được cư dân ở vùng này.

Sau đó, năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giao cho Chu Văn Tấn (trong chuyến đi này ông và Vương Chí Sình kết làm anh em) đi thuyết phục và mời Vương Chính Đức lên Hà Nội gặp mặt nhưng do tuổi đã cao nên ông cử Vương Chí Sình đi thay. Về sau Vương Chí Sình làm việc cho chính phủ Hồ Chí Minh, thành Đại biểu Quốc hội Việt Nam khóa I và khóa II. Trước khi về hưu, Vương Chí Sình còn giữ chức chủ tịch huyện Đồng Văn. Vai trò vua H'Mông yếu dần, vì cùng hòa hợp với cả nước xây dựng một nhà nước thống nhất. Vương Chí Sình mất năm 1962 ở Hà Nội và linh cữu được đưa về Hà Giang, an táng tại Phố Bảng sau đó được cải táng về khu di tích nhà họ Vương như hiện nay.

Ngoài ra ở Bắc Hà, Lào Cai cũng có một người được xem là Vua Mèo là Hoàng A Tưởng, con trai của Hoàng Yến Tchao. Tuy nhiên dòng họ Hoàng này là người Tày chứ không phải H'Mông, dù vậy phần lớn cư dân trong vùng cai trị của dòng họ Hoàng hầu hết là người H'Mông nên Hoàng Yến Tchao và Hoàng A Tưởng được người dân trong vùng tôn làm Vua Mèo. Hiện nay Dinh thự của Hoàng Yến Tchao và Hoàng A Tưởng cũng được gọi là Dinh thự Vua Mèo.

Hình ảnh ngoài sân nhà họ vương vua mèo Đồng Văn Hà Giang

Dinh Thự Vua Mèo được xây dựng vào những năm 1898, bởi những người thợ Vân Nam, Trung Quốc chung tay với những đồng người của dân tộc Mông và được khánh thành 1907. Dinh thự này tiêu tốn của “Vua Mèo” với số tiền là 15 vạn đồng bạc trắng Đông Dương tương đương 150 tỷ VNĐ cho khoảng 1200m2. Lịch sử lâu đời cùng với nét văn hóa đặc trưng của người Mông, kiến trúc này đã được bộ Văn hóa Thể Thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa cấp quốc gia vào 1993.

Dinh thự của nhà vua mèo nằm ở thung lũng Sà Phìn được bao quanh những mảnh đất cao, nhìn từ trên cao xuống sẽ thấy giống như mai rùa khổng lồ. Bởi thiết kế này mà dinh thự này tạo nên sự phòng thủ tuyệt đối trong thời kì kháng chiến chống Pháp ác liệt và đầy đau thương. Trải qua hơn một thế kỷ, dường như mọi thứ ở trong dinh thự vẫn còn y nguyên như thuở ban đầu.

Kiến trúc của dinh thự là sự kết hợp 3 nền văn hóa Trung, Pháp và H’Mông, tuy nhiên văn hóa H’Mông vẫn là văn hóa chủ đạo trong dinh thự nhà họ Vương. Tổng thể tại dinh thự có 4 căn nhà ngang, 6 căn nhà dọc, chia làm 3 khu vực là tiền dinh, trung dinh và hậu dinh với 64 căn phòng nhỏ sắp xếp trên 2 tầng. Do dinh thự được thi công hoàn toàn bằng sức lực con người, không có sự can thiệp của máy móc nên để đảm bảo được tính kiên cố, những người thi công đã dùng đá xanh giúp cho dinh thự đứng vững dưới dòng thời gian lịch sử.

Đến với dinh thự “Vua Mèo” chúng ta sẽ cảm thấy vô cùng gần gũi khi thiết kế nơi đây theo bố cục trong thấp ngoài cao, tạo sự chắc chắn kiên cố khi đến thăm quan. Bên cạnh đó, dinh thự này không có vẻ nguy nga, đồ sộ như những dinh thự lịch sử khác bởi dinh thự được chia nhỏ làm nhiều gian khác nhau, mang nét văn hóa giản dị và phần mộc mạc thể hiện trên kiến trúc này.Nhiều câu chuyện cho rằng, thuở đầu nơi ở của Vương Chính Đức là ở chân núi cao thuộc hẻm núi khác. Do làm ăn không mấy thuận lợi nên đã mời một thầy phong thủy có tiếng tại Trung Quốc về để giúp mình giải quyết vấn đề này. Ông đã sai người làm trong nhà qua tận Trung Quốc để đón Trương Chiếu được cho là người tinh thông địa lý, am hiểu thiên văn. Sau thời gian suy nghĩ và cân nhắc kỹ lưỡng, “Vua Mèo” đã chọn Sà Phìn là nơi để xây dựng dinh thự thế kỷ của bây giờ.

Hình ảnh nhà họ vương vua mèo Đồng Văn Hà Giang

Vua Mèo - Dinh Thự Vua Mèo - Vương Chính Đức Hà Giang Nhờ sự phán đoán của Trương Chiếu rằng vùng đất Sà Phìn thoạt nhìn giống như con rùa khổng lồ sẽ khiến cho gia tộc của ông Vương ngày càng thịnh vượng, cũng tại nơi đây mảnh đất quy tụ anh hùng cũng xuất hiện sau khi dinh thự được khánh thành. Cũng có câu chuyện khác lưu truyền rằng vào thời con của “Vua Mèo” - Vương Chí Thành. Tương truyền rằng, cả nhà họ Vương bị bỏ bùa khiến cho mọi chuyện trong nhà bị xáo trộn, suýt mất mạng và triệt đường nối dõi nhà họ Vương.

Theo đó, thuở còn sống nhà vua mèo bị chứng bệnh đau lưng đã chữa bệnh ở nhiều nơi nhưng mãi không khỏi, sau khi được hạ nhân báo có một thầy người Hán có thể giúp ông trị bệnh. Ông Thầy người Hán bảo rằng do phần mộ cha ông mạo phạm tới nơi ở của rồng nên bị trừng phạt, chính vì vậy nên cần phải dời mộ của cha ông đi nơi khác. Nhà vua Mèo cũng làm theo lời ông thầy người Hán nói, dời mộ cha mình sang vùng đất khác, đến người vợ thứ 4 ông đã có đứa con trai nối dõi đặt tên Vương Duy Thọ.

Mục này được đăng trong cẩm nang và được gắn thẻ với sản phẩm hương nhang sạch từ thảo mộc